صدرنشینی دانشگاههای ایران در بین كشورهای اسلامی

به گزارش رادیو پیام از خبرگزاری صدا و سیما، دكتر منصوره صراطی، مدیر گروه رتبه‌بندی مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) با اعلام این خبر گفت: در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد 44 دانشگاه از ایران در جمع 1318 دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند. این در حالی است كه در سال قبل 36 دانشگاه از ایران در این رتبه بندی حضور داشته‌اند.

وی افزود: در بین كشور‌های اسلامی، ایران با حضور 44 دانشگاه رتبه نخست، تركیه با 32 دانشگاه رتبه دوم و مصر با 10 دانشگاه رتبه سوم را دارند. لایدن یكی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است كه هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس شاخص‌های معتبر علم‌سنجی مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار می‌دهد.

وی بیان داشت: در سال 2022، در قالب چهار معیار كلی مرجعیت علمی [1]، دیپلماسی علمی [2]، دسترسی آزاد به انتشارات [3]و تنوع جنسیتی [4]در لایدن مورد رتبه بندی قرار گرفتند. این ارزیابی‌ها از تولیدات علمی دانشگاه‌ها در سال‌های 2017 الی 2020 از پایگاه اطلاعاتی Web of Science استفاده كرده است.

مدیر گروه رتبه‌بندی ISC در ادامه گفت: معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از تعداد كل انتشارات و شاخص‌هایی، چون مقالات یك درصد برتر، مقالات پنج درصد برتر، مقالات 10 درصد برتر و مقالات 50 درصد برتر به صورت تعداد و سهم از كل و نیز تعداد كل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استناد‌های انتشارات دانشگاه TCS و MCS و نیز مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده (به رشته و سال) دانشگاه TNCS و MNCS بهره گرفته است (دو شاخص آخر در صفحه اصلی نتایج نشان داده نمی‌شود).

وی ادامه داد: در معیار دیپلماسی علمی از شاخص‌هایی، چون تعداد كل انتشارات، همكاری علمی، همكاری بین‌المللی، همكاری صنعتی، همكاری علمی با فاصله جغرافیایی كمتر از 100 كیلومتر و همكاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از 5000 كیلومتر (به صورت تعداد و سهم از كل) استفاده كرده است.

صراطی افزود: معیار دسترسی آزاد به انتشارات نیز از شاخص‌­های تعداد كل انتشارات، انتشارات دسترسی آزاد، انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز (به صورت تعداد و سهم از كل) تشكیل می‌­شود.

وی یادآور شد: معیار تنوع جنسیتی نیز شامل شاخص‌­های همكاری با نویسندگانی كه جنسیت آن‌ها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت كل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت كل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) است.

وی همچنین گفت: نظام رتبه‌بندی لایدن بر خلاف سایر نظام‌های رتبه بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاه‌های حاضر در نظام خود، رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌كند، بلكه دانشگاه‌ها بر اساس معیار‌ها و شاخص‌های موجود در نظام لایدن مورد رتبه‌بندی قرار می‌گیرند. از این رو یكی از ویژگی‌های رتبه‌بندی لایدن این است كه به دانشگاه‌های حاضر در رتبه‌بندی خود، رتبه كل كه برگرفته از تاثیر كلیه شاخص‌ها و وزن‌های مرتبط با آن‌ها است، اختصاص نمی‌دهد، بلكه برای كلیه دانشگاه‌ها در این شاخص‌ها نمرات و رتبه‌ها را جداگانه محاسبه و منتشر می‌كند.

حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی لایدن
مدیر گروه رتبه بندی ISC گفت: تعداد دانشگاه‌های حاضر از ایران در این رتبه‌بندی 44 دانشگاه است كه این آمار در سال قبل 36 دانشگاه بوده است.

تعداد 8 دانشگاه علوم پزشكی كرمانشاه، علوم پزشكی جندی شاپور اهواز، محقق اردبیلی، خوارزمی، كردستان، سیستان و بلوچستان، صنعتی شیراز، بین‌المللی امام خمینی در این رتبه‌بندی حضور نداشتند.

به نقل از مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، وی افزود: در سال 2022، دانشگاه‌های تهران، علوم پزشكی تهران، تربیت مدرس، پزشكی شهید بهشتی، صنعتی امیركبیر، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، تبریز، صنعتی اصفهان، آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، علوم پزشكی ایران، فردوسی مشهد، شیراز، علوم پزشكی تبریز، شهید بهشتی، علوم پزشكی مشهد، علوم پزشكی شیراز، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، علوم پزشكی اصفهان، گیلان، اصفهان، پیام نور، شهید باهنر كرمان، ارومیه، كاشان، علوم پزشكی كرمانشاه، سمنان، رازی، شاهرود، بوعلی سینا، صنعتی نوشیروانی بابل، یزد، علوم پزشكی جندی شاپور اهواز، زنجان، شهید چمران اهواز، محقق اردبیلی، خوارزمی، صنعتی سهند، كردستان، مازندران، صنعتی مالك اشتر، بین‌المللی امام خمینی، صنعتی شیراز، سیستان و بلوچستان در رتبه‌بندی لایدن حضور دارند.

جایگاه كشور‌های اسلامی در رتبه‌بندی لایدن 2022
صراطی گفت: ایران با حضور 44 دانشگاه در این نظام رتبه‌بندی، همچون سال‌های گذشته در بین كشور‌های اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه در اختیار خود دارد. پس از ایران، تركیه و مصر به ترتیب با 32 و 10 دانشگاه رتبه‌های دوم و سوم را دارند.