رئیس موسسه آموزش عالی بانكداری با اشاره به تصمیم بانك مركزی برای طبقه‌بندی بانك‌ها تا پایان امسال یا سال آینده، بر اجرای این مهم با همكاری مدیران شبكه بانكی تاكید كرد.
فرشاد حیدری در آیین افتتاحیه سی‌وپنجمین همایش بانكداری اسلامی اظهار داشت: این همایش عرصه‌ای برای تبادل خرد، تجربه، ایده و فرصتی ارزشمند برای بررسی راهكار‌هایی است كه می‌تواند نظام بانكی كشور را در مسیر، پایداری نوآوری و تعامل موثر با اقتصاد ملی و جهانی قرار دهد، گفت: بانك‌ها همواره یكی از اركان اصلی تامین مالی تولید و موتور محرك رشد اقتصادی بوده‌اند. در سال‌های اخیر چالش‌های ساختاری، محدودیت منابع، فشار‌های ناشی از تحریم‌های خارجی، نوسانات اقتصاد كلان و ریسك‌های سیستماتیك، توان شبكه بانكی را در ایفای كامل نقش توسعه‌ای خود محدود كرده است. عبور از این وضعیت نیازمند رویكردی جامع در سه حوزه اصلی است.
وی خاطرنشان كرد: نخستین حوزه، نوآوری در ابزار‌های تامین مالی است. این موضوع از مسیر تركیب بازار پول و سرمایه، توسعه محصولات مالی اسلامی، بهره گیری از ظرفیت فین‌تك‌ها و فناوری‌های نوین تحقق می‌یابد. دومین حوزه، تحول در مدل‌های كسب و كار بانك‌ها است. حركت از بانكداری سنتی به سوی بانكداری دیجیتال، بازتعریف نقش‌های مختلف بانك‌های تجاری، قرض الحسنه، تخصصی و توسعه‌ای، اصلاح نظام كارمزدی تقویت شفافیت و پاسخگویی گام‌های بلندی در مسیر تحول مدل‌های كسب و كار بانك هاست.
رئیس موسسه عالی آموزش بانكداری ایران، سومین حوزه را بهبود حاكمیت شركتی و ساختار سهامداری بانك‌ها عنوان كرد و گفت: مدیریت تضاد منافع، افزایش شفافیت و كاهش ریسك‌های نظام‌مند از طریق استقرار اصول نوین حاكمیت شركتی به بهبود حاكمیت شركتی و اصلاح ساختار سهامداری بانك‌ها منجر می‌شود.
پذیرش FATF مسیر تعامل بانكی كشور با اقتصاد جهانی را تاحدودی تسهیل می‌كند
حیدری با تاكید بر اینكه در شرایطی كه قانون جدید بانك مركزی با رویكردی تقویت كننده در حوزه نظارت، شفافیت و پاسخ گویی به مرحله اجرا درآمده است، یادآور شد: پذیرش لایحه FATF توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام، مسیر تعامل بانكی كشور با اقتصاد جهانی را تا حدودی می‌تواند تسهیل نماید و فرصت تازه‌ای برای بازطراحی سیاست‌های مورد نیاز پدید آورده است. این تحولات، تدوین محور‌های سی و پنجمین همایش بانكداری اسلامی را تحت تاثیر قرار داد تا بیش از پیش بر همگرایی با استاندارد‌های جهانی، كنترل ریسك و ارتقای سلامت نظام بانكی تمركز یابیم.
وی تصریح كرد: در بسیاری از كشورها، اتكا به بانكداری دیجیتال و تنظیم گری هوشمند در چارچوب قوانین مترقی توانسته است به افزایش بهره وری، كاهش فساد و گسترش دامنه خدمات مالی كمك كند. در ایران، نیز اجرای اصول مشابه و بهره گیری از تجربه جهانی، همراه با انطباق بر ملاحظات بومی و فقهی می‌تواند اعتماد داخلی را گسترش و جایگاه بین المللی بانك‌ها را ارتقا دهد. محور‌های همایش امسال دقیقاً در تلاقی بین تجربه جهانی و نیاز بومی شكل گرفته‌اند.
بررسی چالش‌های بنیادین نظام بانكی در همایش امسال
رئیس موسسه عالی آموزش بانكداری ایران با بیان اینكه پس از نشست‌های تخصصی و بررسی‌های علمی هیئت داوران و كمیته علمی 8 محور اصلی برای همایش انتخاب شد، بیان داشت: هر یك از این محور‌ها بازتاب دهنده یكی از چالش‌های بنیادین و فرصت‌های راهبردی نظام بانكی كشور در مقطع كنونی است. نخستین محور این همایش، چالش‌ها و محدودیت‌های بانك‌ها در تامین مالی سرمایه گذاری در تولید است.
این محور اهمیت تولید به عنوان محرك رشد اقتصادی و اشتغال پایدار در چارچوب شعار سال و ضرورت تطبیق مدل‌های تامین مالی اسلامی برای پروژه‌های توسعه‌ای بلندمدت را مورد توجه قرار می‌دهد. بانك‌ها در تامین نیاز مالی بخش تولید با محدودیت‌های جدی مواجه هستند. تقویت كفایت سرمایه، اصلاح نظام وثیقه گذاری و اعتبار سنجی و نیز ایجاد هم افزایی با بازار سرمایه از جمله راهبرد‌های رفع این محدودیت هاست.
حیدری با تاكید بر اینكه محور دوم، مبنی بر توسعه و تحول در ابزار‌های تامین مالی اسلامی در نظام بانكی كشور است، یادآور شد: این محور، كمبود تنوع ابزار‌های مالی و نیاز به نوآوری سازگار با شریعت كه قادر به رقابت با بازار‌های سرمایه جهانی باشد را مورد بررسی قرار می‌دهد. محور سوم، مدل‌های كسب و كار بانكی و طبقه بندی بانك‌ها در ایران است. این محور با تاكید بر ضرورت بازتعریف نقش بانك‌های توسعه‌ای تجاری تخصصی و قرض الحسنه برای بهینه سازی كاركرد‌ها و جلوگیری از تمركز ناموزون منابع را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. امید می‌رود تنوع بخشی به مدل‌های كسب و كار بانك‌ها منجر به تخصیص بهتر منابع بانك‌ها و تحقق اهداف شود.
وی چهارمین محور را اقدامات پیشگیرانه نظارتی در راستای ارتقای سلامت بانك‌ها دانست و خاطرنشان كرد: اقدامات پیشگیرانه نظارتی شامل مجموعه‌ای از ابزار‌ها و فرآیند‌ها است كه توسط بانك‌های مركزی برای شناسایی ارزیابی و مدیریت ریسك بانك‌ها قبل از تبدیل شدن به بحران اجرا می‌شود. این محور با هدف پیشگیری از بحران‌های بانكی به جای مداخله پس از وقوع در انطباق با اصول بازل 3 را مورد تاكید قرار می‌دهد. محور پنجم، خلق پول، تورم و سود بانكی است.
این محور به بررسی و تحلیل ارتباط میان پایه پولی، مكانیسم خلق اعتبار و نرخ سود در چارچوب ثبات مالی خواهد پرداخت. شواهد تجربی نشان دهد كه رشد بالای نقدینگی و نرخ سود واقعی منفی از چالش‌های اصلاح نظام بانكی ایران است. رفع این مشكلات مستلزم اصلاح سیاست‌های پولی، توسعه ابزار‌های مالی اسلامی و تقویت نظارت بر بانك هاست.
رئیس موسسه عالی آموزش بانكداری ایران، ششمین محور را زمینه‌ها و الزامات بهبود تعامل با نظام بانكداری بین الملل عنوان كرد و گفت: این محور به ضرورت بازگشت به شبكه‌های كارگزاری جهانی برای تسهیل تجارت خارجی و جذب سرمایه گذاری خارجی توجه دارد. تحریم هزینۀ تراكنش‌های مالی را افزایش داده است. همچنین قرار گرفتن در لیست سیاه FATF منجر به محدودیت دسترسی به سیستم‌های پرداخت جهانی مانند سوئیفت شده است، بایستی با هم اندیشی راهبرد‌هایی موثر برای رفع این موانع اتخاذ شود.
حیدری با بیان اینكه محور هفتم، فناوری‌های نوین مالی و تنظیم گری است، خاطرنشان كرد: این محور برای بررسی تغییر و تحولات دیجیتال با حفظ موازین شرعی و پیشگیری از ریسك‌های نوظهور طراحی شده است. فناوری‌های نوین مالی، فرصت‌های خوبی برای تحول نظام بانكی كشور، افزایش بهره وری و گسترش شمولیت مالی را فراهم می‌كنند، اما بایستی توجه داشت فقدان تنظیم گری هوشمند می‌تواند مانع توسعه فین‌تك‌ها شود.
وی با اشاه به اینكه محور هشتم، مبتنی بر اصول حاكمیت شركتی، ساختار سهامداری و مدیریت بانك‌ها است، تاكید كرد: این محور افزایش شفافیت، كاهش تضاد منافع و ایجاد نظام پاسخگویی در راستای اصلاح ساختار مالكیت را مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد. اكثر مطالعات تجربی نشان می‌دهند رعایت اصول حاكمیت شركتی تاثیر بسزایی بر بهبود عملكرد و كارآیی بانك‌ها دارند.
رئیس موسسه عالی آموزش بانكداری ایران در ادامه افزود: این محور‌ها از یك سو بر مبانی نظری بانكداری اسلامی مبتنی بر شریعت و عدالت در مبادلات مالی و از سوی دیگر بر یافته‌های تجربی از نظام‌های بانكی موفق جهان استوار هستند و بنابراین بررسی آنها هم از لحاظ علمی و هم از نظر كاربردی برای اقتصاد ایران در شرایط فعلی اهمیت مضاعف دارند.
حیدری در ادامه ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری این همایش سالانه، بیان داشت: موسسه عالی آموزش بانكداری ایران به منظور برنامه ریزی برای برگزاری هر چه بهتر همایش، سلسله نشست‌های علمی را با حضور اساتید و متخصصان این حوزه برگزار كرد.
پس از بررسی‌های كارشناسی محور‌های مربوطه توسط كمیته علمی تصویب و از طریق فراخوان عمومی مقالات در وبگاه بانك مركزی و موسسه و سامانه اختصاصی همایش منتشر شد. در ادامه از پژوهشگران، دانشگاهیان و فعالان بانكی دعوت شد یافته‌های علمی خود را ارسال نمایند. كمیته اجرایی و كمیته علمی همایش با مشاركت اساتید دانشگاه ها، مقالات ارسالی را مورد بررسی و داوری قرار داد.
وی افزود: نتیجه این تلاش‌ها دریافت 235 مقاله بود كه پس از غربال گری اولیه 136 مقاله به مرحله داوری تخصصی رسید. كمیته علمی پس از بررسی نهایی مقالات برگزیده را برای ارائه شفاهی و یا چاپ انتخاب كرد. با هدف ماندگاری و بهره برداری پژوهشی، موسسه در حال تهیه و انتشار كتاب مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات سی و پنجمین همایش بانكداری اسلامی است كه در آینده نزدیك منتشر و در اختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت. این مجموعه می‌تواند منبعی معتبر برای تحلیل روند‌های نظری و عملی بانكداری اسلامی باشد.
رئیس موسسه عالی آموزش بانكداری ایران در پایان با بیان اینكه در همكاری مشترك با شبكه بانكی، گزارش عملكرد بانك‌های كشور تا پایان سال 1403 تهیه و در پورتال مؤسسه منتشر شد تا مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد، اظهار داشت: امید است نتایج این همایش گامی مؤثر در مسیر ارتقای سلامت و كارآمدی نظام بانكی كشور باشد. همچنین تاكید می‌شود كه نظام بانكی كشور برای ایفای نقش مؤثر در توسعه پایدار نیازمند رویكردی منسجم است كه در آن ابعاد قانونی، فنی، نظارتی و بین المللی به صورت جامع لحاظ شود. از قانون جدید بانك مركزی تا الزامات FATF، از نوآوری در محصولات و خدمات مالی تا ارتقای حاكمیت شركتی، از بانكداری دیجیتال تا تعاملات جهانی همگی اجزای پازلی هستند كه تكمیل آن به هم افزایی و اراده مشترك میان قانون گذاران دولت بانك مركزی، شبكه بانكی، بازار سرمایه و جامعه علمی كشور وابسته است.
سی‌وپنجمین همایش بانكداری اسلامی صبح امروز با حضور محمدرضا فرزین رئیس‌كل بانك مركزی، آیت‌الله غلامرضا مصباحی‌مقدم رئیس شورای فقهی بانك مركزی و جمعی از مدیران، كارشناسان ارشد نظام بانكی كشور و استادان این حوزه در ساختمان باغ موزه عباس‌آباد بانك مركزی آغاز به كار كرد.
در روز نخست این همایش دو روزه (25 و 26 شهریور) كه به همت موسسه عالی آموزش بانكداری ایران برگزار می‌شود، سخنرانی‌ها و میزگرد‌های تخصصی با حضور صاحب‌نظران اقتصادی كشور ارائه خواهد شد.
چالش‌ها و محدودیت‌های بانك‌ها در تامین مالی سرمایه‌گذاری در تولید، توسعه و تحول در ابزار‌های تامین مالی اسلامی در نظام بانكی كشور، مدل‌های كسب و كار بانكی و طبقه بندی بانك‌ها در ایران، اقدامات پیشگیرانه نظارتی در راستای ارتقای سلامت بانك‌ها، خلق پول، تورم و سود بانكی، زمینه‌ها و الزامات بهبود تعامل با نظام بانكداری بین الملل، فناوری‌های نوین مالی و تنظیم‌گری و اصول حاكمیت شركتی، ساختار سهامداری و مدیریت بانك‌ها از جمله محور‌های اصلی این همایش است.
در این همایش سالیانه كه به عنوان یكی از بزرگترین رویداد‌های علمی در حوزه اقتصادی كشور و به طور خاص در زمینه بانكداری اسلامی شناخته می‌شود، آخرین مطالعات و پژوهش‌های برتر در حوزه علوم بانكداری و مالی اسلامی در قالب سخنرانی، مقاله و میزگرد تخصصی ارائه می‌شود.
