طی چندروز گذشته قطعه سنگی با نگاره‌های پیش از تاریخ در نزدیكی روستای دوان شهرستان كازرون در استان فارس كشف شده است.
طی روزهای گذشته قطعه سنگی با نگاره‌های پیش از تاریخ در كازرون كشف شده است و بررسی‌های مقدماتی حاكی از آن است كه قدمت نقوش كنده شده بر روی این تخته سنگ، بین 3500 تا 5000 سال پیش برمی‌گردد.
كشف نگاره جدیدی مربوط به دوران پیش از تاریخ در منطقه كازرون علاوه بر آنكه یك سند مهم دیگر به مجموع اسناد مرتبط با مطالعات دیرینه‌شناسی افزوده است، اهمیت تمركز بر این دست از مطالعات در محدوده دهكده گردشگری دوان را افزایش داده است و این امید وجود دارد كه به زودی پایگاه پژوهشی متمركز بر مطالعات پیش از تاریخ در منطقه كازرون دایر شود تا بتوان اسناد متعددی كه تا به امروز در این زمینه كشف شده‌اند را به صورت وسیع‌تر و عمیق‌تر مورد بررسی و مطالعه قرار داد.
یك فعال حوزه میراث فرهنگی گفت: نگاره‌های مشاهده شده بر روی یك تخته سنگ با شكلی نزدیك به مكعب‌مستطیل هستند و این تخته سنگ در محدوده‌ای همجوار با روستای تاریخی دوان در پنج كیلومتری شمال غربی شهر كازرون كشف و به وسیله جمعی از دوستداران محلی آثار تاریخی به موزه مردم‌شناسی دوان منتقل شده است.
كشف سنگ نگاره پیش از تاریخ در كازرون/ اثری كه به عصر مفرغ می رسد
محسن عباسپور با اشاره به نگاره‌های سطحی و ویژگی‌های ظاهری این اثر تاریخی افزود: همه نگاره‌های مشاهده شده بر سطح فوقانی این سنگ نقش بسته‌اند و این تخته سنگ یك و نیم متر طول دارد و عریض‌ترین قسمت آن، یك متر و بیست سانتیمتر است، ارتفاع سنگ در مرتفع‌ترین قسمت آن هفتاد سانتیمتر است. از رد برجای ماندن بر سطوح جانبی سنگ مشخص است كه نیمه‌ی پایینی این سنگ تا مدت‌های طولانی در خاك مدفون بوده است.
وی با توصیف نقش‌های حك شده بر روی این تخته سنگ گفت: دو مجموعه نگاره بر روی این تخته سنگ قابل مشاهده است و مجموعه نقش و نگارهایی كه در قسمت بالای سنگ قرار دارند، واضح‌تر هستند و مجموعه‌ای كه در قسمت پایین قرار گرفته‌اند، به دلیل فرسایش ایجاد شده، خوانایی كمتری دارند.
وی ادامه داد: در قسمت بالایی دو حیوان مشاهده می‌شود كه جهت قرار گرفتن هر دوی آنها به سمت راست است و یكی از آنها شاخ‌های بزرگی دارد كه به صورت نیم هلال تا پشت حیوان ادامه یافته‌اند. باتوجه به نگاره‌های مشابه در سایر نقوش، می‌توان احتمال داد این نگاره نقش یك بز كوهی باشد.
این فعال میراث فرهنگی بیان كرد: به نظر می‌رسد بر روی حیوان دیگر نیز یك انسان سوار شده است كه به فاصله اندكی از این دو حیوان و كمی بالاتر، دو خط ممتد دیده می‌شود كه از هر كدام از آنها خطوط كوچك و هم‌اندازهای، به فواصل نسبتاً منظم به سمت پایین امتداد یافته است. این خطوط تقریباً عرض سنگ را طی كرده‌اند و اندكی مانده به هر دو طرف، متوقف شده‌اند. بالاتر از این خطوط، دو دایره با اندكی فاصله از هم مشاهده می‌شود كه در هر كدام از آنها دو خط قطری ترسیم شده به گونه‌ای كه شكل یك بعلاوه در هر دایره ایجاد شده است.
عباسپور ادامه داد: در قسمت پایینی نیز نگاره‌هایی مشاهده می‌شود كه خوانایی كمتری دارند ولی در این قسمت به نظر می‌رسد دو حیوان چهارپا ترسیم شده‌اند و صورت هر دو حیوان نیز به سمت راست تصویر است و بر روی یكی از آنها انسانی سوار شده است. همچنین دو قوس نیم‌هلال مشابه شاخ‌های حیوان چهارپایی كه در بخش بالایی نگاره مشاهده می‌شود، در این قسمت نیز ترسیم شده است. در امتداد این قوس‌ها، خطی ترسیم شده كه پس از حدود 20 سانتیمتر طول، با زاویه‌ای نزدیك به عمود، به سمت بالای نقش ادامه یافته و در حدود 20 سانتیمتر امتداد یافته و دوباره اندكی به سمت داخل برگشته است.
احتمالاً قدمت این سنگ نگاره بیش از پنج هزار سال باشد
این فعال میراث فرهنگی با مقایسه این سنگ نگاره با سایر آثار تاریخی مشابه گفت: باتوجه به عناصر به كار رفته در این سنگ‌نگاره و مقایسه آن با سایر سنگ‌نگاره‌های مشابه كشف شده در كازرون و همچنین بررسی تطبیقی آنها با نتایج به دست آمده از مطالعه بر روی دیگر نگاره‌های كشف شده در فلات ایران، به نظر می‌رسد پیشینه سنگ‌نگاره پیش از تاریخ دوان، حداكثر به عصر مفرغ، یعنی بین سه هزار تا هزار و 500 سال قبل از میلاد برگردد كه بر این اساس می‌توان احتمال داد قدمت آن بین پنج هزار تا سه هزار و 500 سال پیش خواهد بود و از جمله اصلی‌ترین دلایل این مورد، مشاهده انسانی سوار بر چهارپا است و باتوجه به اینكه به نظر می‌رسد این چهارپا اسب باشد و از آنجا كه اسب‌ها در حدود سه هزار سال پیش از میلاد رام شده‌اند، بنابراین قدمت این نگاره نمی‌تواند بیش از پنج هزار سال باشد.
وی با اشاره به ویژگی حائز اهمیت در این سنگ نگاره گفت: از جمله ویژگی‌های برجسته این نگاره كه آن را نسبت به برخی دیگر از آثار مشابه برجسته‌تر می‌كند وجود تصاویری تجریدی و انتزاعی در آن است به ویژه در قسمت بالایی نقش كه شاهد دو خط ممتد هستیم كه خطوط كوچكی از آنها به سمت پایین ترسیم شده‌اند.
وی گفت: همچنین در قسمت بالایی این خطوط شاهد دو دایره هستیم كه نمونه‌های مشابه با این دایره‌ها هم در فلات ایران و هم در چند نقطه دیگر از دنیا دیده شده است. در فلات ایران نمونه مشابه با این دایره در اسبقته یزد مشاهده شده و در خارج از فلات ایران نیز نمونه‌ای مشابه با این دایره را در كنیا ثبت كرده‌اند.
این دوستدار میراث فرهنگی تاكید كرد: تا زمانی كه كاركرد دقیق تمامی عناصر به كار رفته در این نگاره مشخص نشود، باتوجه به وضع فعلی تصاویر ترسیم شده در آن و بهره گرفتن قابل توجه از تصاویر تجریدی در كنار عناصری همچون بز كوهی و انسانی سوار بر اسب شاید بتوان سنگ نگاره‌ی پیش از تاریخ دوان را ترسیمی از یك آئین، یك رسم یا روایتی از یك شیوه رایج در زندگی مردمان عصر مفرغ در دشت كازرون دانست. در این صورت این نگاره می‌تواند به لحاظ مطالعات مردم‌شناسانه نیز اهمیتی دو چندان می‌یابد.
منطقه كازرون به دلایل متعدد جغرافیایی و تاریخی، یكی از مناطق پراهمیت در حوزه مطالعات باستان شناسی و پیش از تاریخ است و تا به امروز و براساس نتایج به دست آمده از مطالعات صورت گرفته بر روی آثار برجای مانده از سكونت انسان‌ها در این منطقه، می‌توان گفت قدمت حضور انسان در كازرون، به دوران نوسنگی جدید، یعنی در حدود 30 تا 40 هزار سال پیش برمی‌گردد.
در این ارتباط مطالعات متعددی توسط پژوهشگران صورت گرفته و نتایج این بررسی‌های علمی نیز منتشر شده‌اند.
